بیت کوین(نماد:BTC)، یک پول یا ارز دیجیتالی است که به صورت الکترونیکی توزیع و استفاده می شود. شبکه این ارز دیجیتال به صورت غیرمتمرکز و کاربر به کاربر است. هیچ شخص یا نهادی این شبکه را کنترل نمیکند. ارز دیجیتال بیت کوین نمیتواند خارج از برنامهریزی انجام شده، چاپ یا خلق شود و تعداد آن محدود است. فقط 21 میلیون بیت کوین برای همیشه تولید می شود. تراکنشهای شبکه بیتکوین، در یک لاگ عمومی با تکنولوژی بلاکچین(blockchain) ذخیره می شوند.
بیت کوین برای اولین بار در سال 2009 به عنوان یک نرم افزار متنباز توسط یک برنامهنویس ناشناس (یا گروهی از برنامهنویسان) تحت نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. شایعات زیادی در مورد هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو مطرح شده است، اما اغلب افراد نام برده شده به عنوان خالق بیت کوین، این ادعا را رد کرده اند.
از نظر بسیاری از مردم، مزیت اصلی بیت کوین، استقلال آن از دولتهای جهان، بانکها و شرکتها است. هیچ مقام و یا صاحب قدرتی قادر نیست در تراکنشهای بیت کوین دخالتی داشته باشد، موجودیهای بیتکوین را مسدود کرده یا بر آنها مالیات بسته و یا پول مردم را به زور چپاول کند. علاوه بر این، فعالیت های بیت کوین کاملا شفاف است. هر تراکنشی که صورت می گیرد در یک دفتر حساب توزیع شدهی عمومی به نام بلاکچین ذخیره می شود. اساسا، با این که بیت کوین به عنوان یک شبکه تحت کنترل نیست، این امکان را برای کاربرانش فراهم می سازد تا کنترل کاملی بر تمام امورات مالی خود داشته باشند.
در ابتدا باید بگوییم هیچ ارزی در حال حاضر پشتوانه ندارد! در گذشته، ارزها توسط بانکهای مرکزی بطور قراردادی با مقدار مشخصی طلا یا ارز سایر کشورها پشتیبانی یا به عبارت دقیقتر در مواقع مورد نیاز تسویه می شدند. اما بعد از لغو قراردادهای بین المللی در این خصوص در دهه هفتاد میلادی، سیستم ارزی شناور در دنیا رایج شد. از آن زمان پشتوانهای برای ارزها وجود ندارد و اعتبار و ارزش ارزها در حال حاضر به میزان مقبولیت آنها در بین افراد و جوامع بستگی دارد. بیت کوین هم از این قاعده مستثنی نیست و یک ارز شناور و در حال حاضر نسبتا مورد استقبال است.
بر خلاف ارزهای سنتی که به صورت بیرویه و غیرشفاف و عمدتا بدون اطلاع عموم، توسط بانکهای مرکزی چاپ یا خلق می شوند، شبکه بیت کوین طبق یک قرارداد از پیش تعیین شده، در هر بلاک مقدار مشخصی بیت کوین را خلق می کند که به عنوان پاداش به استخراج کننده یا ماینر همان بلاک تعلق می گیرد. طبق این قرارداد، این مقدار بیت کوین تازه خلق شده در هر بلاک که پاداش استخراج کننده بلاک است، هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می کند.
نصف شدن پاداش بلاک که هر چهار سال یک بار اتفاق می افتد را هاوینگ(Halving) میگویند. در چهار سال اول فعالیت شبکه بیت کوین این پاداش 50 بیت کوین برای هر بلاک بوده و در حال حاضر پس از سه هاوینگ به 6.25 بیتکوین برای هر بلاک کاهش یافته است. با توجه به اینکه بطور میانگین هر ده دقیقه یک بلاک ایجاد می شود و پاداش استخراج هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می کند، در نهایت تعداد 21 میلیون بیت کوین تولید خواهد شد.
ک کاربر در کیف پول خود فقط مقدار بیت کوین و مراحل و نتیجه تراکنش ها را میتواند مشاهده کند. در پشت فرایندهای شبکه بیت کوین، یک دفتر حساب عمومی به نام بلاک چین قرار دارد. این دفتر حساب شامل تمام تراکنشهایی است که تا به حال پردازش شده است. سوابق دیجیتال تراکنشها در به اصطلاح بلاک ها قرار دارند. تراکنش ها توسط کاربران یا کیف پول آنها رمزگذاری شده و به شبکه ارسال می شوند. این تراکنش های رمزگذاری شده سپس در بلاکها گنجانده می شوند. به این دلیل بیت کوین، ارز رمزپایه یا ارز رمزنگاری شده یا رمز ارز(cryptocurrency) نامیده می شود.
اگر شخصی سعی کند حتی یک حرف یا عدد را در یک بلاک تغییر دهد، این عمل بر تمام بلاک ها تاثیر گذار خواهد بود. از آنجا که این یک دفتر حساب، عمومی است، تلاش های اشتباه یا تقلب می تواند به راحتی توسط هر کسی قابل تشخیص و اصلاح باشد. هر کاربر در کیف پول خود می تواند اعتبار و صحت هر مبادله را بررسی کند. صحت هر تراکنش توسط امضای دیجیتال مربوط به آدرس های ارسالی محافظت می شود.
به دلیل وجود فرایند تایید(کانفرم confirm)، ممکن است تکمیل یک تراکنش در شبکه بیت کوین، چند دقیقه زمان ببرد. پروتکل بیت کوین به گونه ای طراحی شده است که استخراج هر بلاک در حدود 10 دقیقه زمان میبرد.
منبع: کوین سرا